จัดการอนาคตอย่างมั่นใจ ด้วยพินัยกรรมที่ถูกต้องตามกฎหมาย

พินัยกรรมคืออะไร และทำไมถึงสำคัญ

“พินัยกรรม” คือเอกสารหรือถ้อยคำที่บุคคลหนึ่งทำขึ้นเพื่อกำหนดการจัดการทรัพย์สิน สิทธิ และหน้าที่บางอย่างของตนเองภายหลังจากเสียชีวิตแล้ว พูดง่ายๆ ก็คือ พินัยกรรมเป็นการแสดงเจตนาสุดท้ายของเจ้ามรดกที่ต้องการให้ทรัพย์สินถูกส่งต่อหรือจัดสรรไปยังผู้รับอย่างที่เจ้าของปรารถนา หากไม่มีพินัยกรรมไว้ ทรัพย์สินทั้งหมดจะถูกแบ่งตามกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ ซึ่งอาจไม่ตรงตามความต้องการของผู้ตาย หรืออาจทำให้เกิดข้อพิพาทในครอบครัวได้

การทำพินัยกรรมจึงเป็นการป้องกันความขัดแย้งและสร้างความมั่นใจว่าความตั้งใจของเจ้าของทรัพย์จะถูกเคารพและปฏิบัติตาม อีกทั้งยังช่วยให้ทายาทหรือผู้ที่เกี่ยวข้องดำเนินการทางกฎหมายได้สะดวก รวดเร็ว และเป็นระบบมากขึ้น

บริการจัดทำ แก้ไข และเก็บรักษาพินัยกรรม

ในปัจจุบัน มีบริการที่ช่วยเหลือด้านพินัยกรรมอย่างครบวงจร ตั้งแต่การให้คำปรึกษา การร่างพินัยกรรมที่ชอบด้วยกฎหมาย การแก้ไขเพิ่มเติมเมื่อมีการเปลี่ยนแปลงในชีวิต เช่น การแต่งงาน การหย่า การมีบุตร หรือการเปลี่ยนแปลงด้านทรัพย์สิน ไปจนถึงการเก็บรักษาพินัยกรรมอย่างปลอดภัย และการเปิดเผยต่อลูกหลานเมื่อถึงเวลาสมควร

สิ่งสำคัญคือ พินัยกรรมจะต้อง ชอบด้วยกฎหมาย และ สามารถบังคับใช้ได้จริง มิฉะนั้น แม้เจ้าของพินัยกรรมจะตั้งใจดี แต่เอกสารอาจถูกศาลตีตกหรือเกิดข้อพิพาทได้ ดังนั้น การใช้บริการจากผู้เชี่ยวชาญด้านกฎหมายจึงเป็นสิ่งที่ควรพิจารณาอย่างยิ่ง

ประเภทของพินัยกรรมที่กฎหมายไทยรับรอง

กฎหมายไทยกำหนดพินัยกรรมไว้หลายรูปแบบ ซึ่งแต่ละแบบมีเงื่อนไขและวิธีทำที่แตกต่างกัน ดังนี้

1. พินัยกรรมทั่วไป (แบบเอกสารต่อหน้าพยาน)

   เป็นพินัยกรรมที่นิยมมากที่สุด ผู้ทำพินัยกรรมต้องเขียนหรือพิมพ์ลงบนเอกสาร ระบุวันที่ และลงลายมือชื่อ โดยต้องทำต่อหน้าพยานอย่างน้อย 2 คนที่มีคุณสมบัติครบถ้วน พยานต้องเซ็นชื่อยืนยันในเอกสารด้วย

2. พินัยกรรมเขียนมือ (พินัยกรรมแบบลายมือ)

   ผู้ทำพินัยกรรมต้องเขียนด้วยลายมือของตนเองทั้งหมด ลงวันที่และเซ็นชื่อกำกับ พินัยกรรมประเภทนี้ไม่จำเป็นต้องมีพยาน แต่หากมีการพิมพ์หรือเขียนเพียงบางส่วน จะถือว่าไม่สมบูรณ์

3. พินัยกรรมฝ่ายเมือง (ทำต่อหน้านายอำเภอหรือพนักงานเขต)

   ผู้ทำพินัยกรรมสามารถไปแสดงเจตนาต่อหน้านายอำเภอ พนักงานเขต หรือเจ้าพนักงานที่มีอำนาจ โดยพนักงานจะบันทึกคำสั่งเสียไว้ในเอกสารทางราชการ พินัยกรรมรูปแบบนี้มีความมั่นคงสูงและยากที่จะถูกโต้แย้ง

4. พินัยกรรมด้วยวาจา

   ใช้ในกรณีฉุกเฉินที่ไม่สามารถทำเป็นลายลักษณ์อักษรได้ เช่น ผู้ป่วยอาการหนักใกล้เสียชีวิต โดยต้องมีพยานที่เชื่อถือได้อย่างน้อย 2 คนรับฟังและยืนยัน พินัยกรรมลักษณะนี้มีข้อจำกัดและความเสี่ยงสูงเพราะศาลอาจไม่รับฟังหากไม่มีหลักฐานชัดเจน

5. พินัยกรรมเอกสารลับ

   ผู้ทำพินัยกรรมจะเขียนหรือพิมพ์เอกสารปิดผนึกไว้ แล้วนำไปแสดงตนต่อเจ้าพนักงาน เช่น นายอำเภอ โดยมีพยาน 2 คนร่วมเป็นสักขีพยาน การทำแบบนี้ช่วยรักษาความลับของเนื้อหาได้ดี

6. คำสั่งเสียครั้งสุดท้าย

   แม้จะไม่ใช่รูปแบบที่ถูกบัญญัติแยกชัดเจน แต่โดยทั่วไปหมายถึงเจตนาสุดท้ายที่เจ้าของพินัยกรรมได้แสดงไว้ ไม่ว่าจะในรูปแบบเอกสารหรือวาจาที่เป็นไปตามเงื่อนไขของกฎหมาย

ทำไมทุกคนควรมีพินัยกรรม

หลายคนมักเข้าใจผิดว่าพินัยกรรมเป็นเรื่องของผู้สูงอายุหรือผู้มีทรัพย์สินมาก แต่ในความเป็นจริง ไม่ว่าจะมีทรัพย์สินมากหรือน้อย พินัยกรรมก็มีความสำคัญทั้งสิ้น เหตุผลคือ

• ป้องกันข้อพิพาท ในครอบครัวและทายาท

• กำหนดทายาทตามความประสงค์ ไม่จำกัดเฉพาะทายาทโดยธรรมตามกฎหมาย

• จัดการหนี้สินและภาระผูกพัน ให้ถูกต้องและเป็นธรรม

• กำหนดผู้ดูแลบุตรหรือสัตว์เลี้ยง ในกรณีที่ผู้ทำพินัยกรรมเสียชีวิต

• มั่นใจว่าทรัพย์สินถูกส่งต่ออย่างมีประสิทธิภาพ ไม่ตกค้างหรือถูกละเลย

ข้อควรระวังในการทำพินัยกรรม

แม้พินัยกรรมจะเป็นเครื่องมือที่ดี แต่ก็มีข้อควรระวัง เช่น

• การใช้ถ้อยคำไม่ชัดเจนอาจเปิดช่องให้ตีความผิด

• การขาดพยานที่มีคุณสมบัติถูกต้องทำให้พินัยกรรมเป็นโมฆะ

• การไม่อัปเดตพินัยกรรมตามสถานการณ์จริง เช่น การหย่าร้างหรือการได้ทรัพย์ใหม่ อาจทำให้พินัยกรรมล้าสมัยและไม่ตรงเจตนา

• การเก็บรักษาพินัยกรรมไม่ดี อาจทำให้สูญหายหรือถูกเปลี่ยนแปลง

ดังนั้น การทำพินัยกรรมควรอาศัย ผู้เชี่ยวชาญทางกฎหมาย มาช่วยร่าง ตรวจสอบ และจัดเก็บ เพื่อป้องกันความผิดพลาดและให้มั่นใจได้ว่าพินัยกรรมจะมีผลบังคับใช้จริง

พินัยกรรมคือเครื่องมือทางกฎหมายที่ช่วยให้เราจัดการทรัพย์สินและสิทธิของเราในอนาคตได้อย่างเป็นระบบและมั่นใจ ไม่ว่าจะเป็นพินัยกรรมทั่วไป พินัยกรรมเขียนมือ พินัยกรรมฝ่ายเมือง พินัยกรรมด้วยวาจา หรือพินัยกรรมเอกสารลับ แต่ละแบบก็มีข้อดีและข้อจำกัดแตกต่างกัน

การมีพินัยกรรมที่ถูกต้องตามกฎหมายไม่เพียงแต่ช่วยลดข้อขัดแย้ง แต่ยังสะท้อนถึงความห่วงใยและความรับผิดชอบต่อครอบครัวและผู้ที่เรารัก บริการด้านการจัดทำ แก้ไข และเก็บรักษาพินัยกรรมจึงเป็นทางเลือกที่เหมาะสมสำหรับผู้ที่ต้องการความมั่นใจว่า “คำสั่งเสียครั้งสุดท้าย” จะถูกส่งต่อไปอย่างสมบูรณ์และเป็นธรรม